Wyspa Bielarska

Wyspa  Bielarska (niem. Hinterbleiche) początkowo była słabo zabudowana. Porastała ją dzika, naturalna roślinność w części północnej i zachodniej. Służyła jako miejsce lokalizacji młynów mieszczańskich, kościelnych, państwowych oraz łaźni prywatnych i miejskich. Istotną rolę odgrywał młyn wodny św. Klary zlokalizowany pomiędzy Wyspą Bielarską, a Słodową (pierwsze wzmianki datowane w 1262 i 1288 roku). Obecnym śladem po nim jest most św. Klary i fragmenty ceglanych przyczółków. Nazwa wyspy jest pamiątką po bielonym tutaj w średniowieczu płótnie dla klasztoru klarysek. Wówczas Wyspa Słodowa nazywała się Vorderbleiche (Bielarska Przednia), a Wyspa Bielarska - Hinterbleiche (Bielarska Tylna). Obie wyspy przez wieki należały do zakonu klarysek. Było to zarazem jedno z miejsc, w których rodził się wrocławski przemysł. W tym rejonie widoczna była obecność cechu bielarzy i działających od XV wieku słodowni (od nich późniejsza nazwa sąsiedniej Wyspy Słodowej). Od XVIII wieku na wyspie zaczęła pojawiać się również gęsta i okazała zabudowa mieszkalna, służąca głównie pracownikom młynów i firm handlujących drewnem. Na parcelach zakładano najczęściej ogrody użytkowe (warzywno-owocowe), rzadziej ozdobne. Na początku XIX wieku, po likwidacji fortyfikacji miejskich, zabudowa pojawiła się wzdłuż jedynej ulicy Hinterbleiche (obecnie nie istniejącej). Wcześniej umocnienia znajdowały się na północnym nabrzeżu i w zachodniej części Wyspy Słodowej. Po ich likwidacji utrwalił się układ przestrzenny z ulicą Hinterbleiche, wzdłuż Wyspy Bielarskiej. Zabudowa ulegała stopniowemu, szczelnemu zagęszczeniu, ale użytkowy charakter towarzyszących jej ogrodów nie uległ zmianie. W tym okresie wyspa miała charakter przede wszystkim rzemieślniczo-przemysłowy. Jedynym obiektem, przy którym mógł istnieć ogród ozdobny o funkcjach wypoczynkowych, było kąpielisko rzeczne Friedricha Wilhelma Gustava Kallenbacha (d. Hinterbleiche 30) przeznaczone dla mężczyzn. Można przypuszczać, że oprócz pomostów zanurzonych w Odrze, także część parceli służyła użytkownikom kąpieliska jako plaża, miejsce wypoczynku, zabaw i spotkań towarzyskich.
Zabudowa Wyspy Bielarskiej została zniszczona w trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 roku. Po wojnie pozostałości zabudowań rozebrano w celu stworzenia terenów spacerowych i wypoczynkowych, wzbogaconych o rzeźby plenerowe. W latach 70. XX wieku pozostałości młynów św. Klary wpisano do rejestru zabytków, jednak w niedalekim czasie podjęto decyzję o ich wyburzeniu (1975). Po wojnie obie wyspy stały się terenami spacerowymi. Przez wiele lat ważniejsza była Wyspa Bielarska, lepiej zagospodarowana, wyposażona w urządzenia dla dzieci. Duże znaczenie miała dostępność komunikacyjna do wyspy poprzez Żabią Kładkę wybudowaną w latach 70. Konstrukcja zapewniła połączenie na trakcie biegnącym ze Śródmieścia w stronę Wyspy Piasek, Ostrowa Tumskiego i Starego Miasta. Wyspa Bielarska była wówczas popularnym miejscem spacerów, często odwiedzanym, zwłaszcza przez rodzin z dziećmi.
W 1998 roku w Urzędzie Miejskim Wrocławia zrodziła się inicjatywa stworzenia ogólnomiejskiego zespołu placów zabaw, powszechnie dostępnego i zlokalizowanego w centrum miasta. Do lokalizacji wytypowano teren Wyspy Bielarskiej. Zadanie zrealizowano w ramach „Programu zagospodarowania wnętrz międzyblokowych”.

Teren Wyspy Bielarskiej znajduje się w centrum Wrocławia i wchodzi w skład archipelagu wysp odrzańskich, będącego najstarszym zespołem osadniczym Wrocławia. Wyspa Bielarska i sąsiadująca z nią Wyspa Słodowa przeznaczone zostały na tereny rekreacyjne i zieleń parkową. Ze względu na lokalizację wyspy oraz jej ogólnomiejski charakter, projektanci zaproponowali stworzenie zespołu placów zabaw związanego z tematyką wodną i żeglarską. Wyspa otrzymała nazwę Wyspy Skarbów i miała stanowić teren zabaw dla dzieci i młodzieży, a dogodne położenie miało pozwolić na jego zamykanie po zmroku oraz ochronę wyposażenia. Na wyspę prowadzą dwa wejścia: z Wyspy Słodowej przez most św. Klary oraz z Bulwaru Drobnera (od strony osiedla Nadodrze) przez wiszącą Kładkę Bielarską (Żabią Kładkę). Przyjęto założenia, że projektowany plac zabaw będzie przeznaczony dla wszystkich grup wiekowych (0-14 lat), tak aby umożliwić jednoczesną zabawę rodzeństwu. Z uwagi na ograniczenia powierzchni wyspy zrezygnowano z zabaw ruchowych tj. boiska, trasy rowerowe i rolkowe. W celu zapewnienia bezpieczeństwa dzieci przewidziano ogrodzenia, zarówno placu zabaw dla najmłodszych, jak i całej wyspy. Układ przestrzenny placów zabaw nawiązuje do nabrzeża portowego z pomostami, plażami, przylądkami oraz wysepkami. Wybrano urządzenia które kojarzą się z tematyką marynistyczną (statki, liny, motywy zwierząt morskich).
Teren zespołu został podzielony na sześć stref funkcjonalnych. Strefa wejściowa obejmowała teren po dawnym młynie św. Klary i plac brukowany we wschodniej części wyspy. Śladem nieistniejącego młyna są obecnie obrysy ceglanych murów przy moście św. Klary. Strefa zabaw dzieci młodszych, znajduje się przy głównym ciągu spacerowym w północno-wschodniej części wyspy. W tym miejscu zrealizowano ogrodzony plac zabaw dla najmłodszych z piaskownicami, huśtawkami i  zestawami w kształcie statków. Strefa zabaw dla dzieci starszych znajduje się w południowej części wyspy. Zamontowano tutaj urządzenia sprawnościowe: ścianki wspinaczkowe i zestawy linowe, w tym żaglowiec wojenny. Strefa zabaw wspólnych znajduje się w północno-zachodniej części wyspy w pobliżu zachodniego placu wejściowego oraz istniejącego w tym miejscu punktu widokowego. Wzgórze pełni rolę sceny dla przedstawień plenerowych i festynów, a zlokalizowana po sąsiedzku łąka może być miejscem niewielkich gier zespołowych i zarazem widownią. Strefa wypoczynku dorosłych została zlokalizowana w południowej części wyspy w pobliżu placu wejściowego oraz istniejącego w tym miejscu tarasu widokowego. Strefa dzika została wyznaczona w zachodniej części wyspy i ze względu na łagodne zejście do wody pozostawiona jako niewielka plaża dla ptactwa wodnego. Komunikację poprowadzono promenadą obwodową, po zewnętrznej stronie placów rekreacyjnych, wzdłuż nabrzeży. W 2015 roku w zachodniej części wyspy zrealizowano siłownię terenową w formie owalnego, ogólnodostępnego placu z urządzeniami do ćwiczeń.

Współczesna zieleń Wyspy Bielarskiej posiada wyraźną strukturę przestrzenną. Elementem dominującym jest rozległa centralna polana zabaw dla dzieci otoczona pierścieniem drzew, skupionych głównie na brzegach. W drzewostanie występują gatunki: topola czarna, topola biała, dąb szypułkowy, klon pospolity, klon jawor, wierzba biała, wierzba krucha, jesion wyniosły, kasztanowiec pospolity, wiśnia, bożodrzew gruczołkowaty, robinia akacjowa, jarząb pospolity. Warstwę krzewów tworzą przede wszystkim nasadzenia ozdobne: tamaryszki, jałowce, tawuły, śnieguliczka, głogi, forsycje, lilaki, derenie, jaśminowce, żylistki. Wyspa pełni bardzo istotną rolę w ciągu korytarza ekologicznego rzeki Odry i w systemie przyrodniczym miasta.