Skwer św. o. Damiana de Veuster

W średniowieczu po zachodniej stronie miasta, na terenie obecnego osiedla Szczepin, istniało wiele ogrodów o charakterze użytkowym (uprawa warzyw i owoców). Od wieku XVIII pojawiać się zaczęły także te ozdobne, z pawilonami i cieplarniami. W okolicy ul. Legnickiej istniał jeden z większych, ogród Merklów; dalsze przy obecnej ul. Trzemskiej. Na początku XIX wieku wymienia się między innymi ogrody Schmidta, Sandera i Migulaschasa, o potwierdzonej lokalizacji. Ponadto przy obecnych ulicach Zachodniej i Legnickiej otworzono wówczas także établissements Lindenruh i Deutscher Kaiser.

Przed 1945 rokiem obecny Szczepin był intensywnie zabudowanym przedmieściem, którego kamienice z II p. XIX w i modernistyczne zespoły zabudowy z czasów międzywojennych, wyróżniały się stylem i charakterem.  Na przełomie XIX i  XX wieku dla tego rejonu miasta powstało wiele planów urbanistycznych, pod którymi podpisywali się m.in. Alexander Naumann, August Hoffmann, Alfred von Scholtz i Max Berg. Plan dzielnicy ewoluował od geometrycznej siatki ulic w stronę bardziej nieregularnego układ. W końcu, rozbudowę miasta w tym kierunku rozpoczęto w 1925 roku zgodnie z projektem Theodora Effenbergera, który był również architektem większości domów. Za niektóre opowiadał z kolei Hans Lauterbach, jak te przy ul. Słubickiej – jedne z nielicznych, które ocalały z dzielnicy, gruntownie zniszczonej w trakcie II wojnie światowej. W okolicy Skweru św. Damiana de Vesteur, reliktami z tamtych czasów są tylko kamienne bruki na jezdniach, których przebiegi w większości zachowano.
Odbudowa Szczecina zaczęła się dopiero w latach 70., co stanowiło część szerszego założenia Wrocław-Zachód według projektu Witolda Jerzego Malickiego. Nie nawiązano tu do przedwojennego układu zabudowy pierzejowej, w zamian komponując rozległe wnętrza osiedlowe z dużą ilością zieleni. Zachowano kształt historycznego Rynku Szczepińskiego, ale w kontekście zabudowy blokowej ma on obecnie inny klimat. Teren omawianego skweru wyznaczono w rytmie zabudowy 11-piętrowych bloków z wielkiej płyty, tworząc nowe centrum (serce) Szczepina. Naprzeciw skweru w 1980 roku ruszyła budowa postmodernistycznego kościoła pw. Chrystusa Króla, także wedle projektu Molickiego – to istotny kontekst tego terenu zieleni. Patronem skweru został w 2007 roku belgijski zakonnik Damian de Veuster, który poświęcił swoje życie opiece nad trędowatymi na Hawajach i został potem beatyfikowany i kanonizowany.

Skwer o powierzchni ok. 1,5 ha położony jest w centrum osiedla Szczepin, po zachodniej stronie Wrocławia. Ograniczają go: ogrodzenie autorskiej szkoły podstawowej Galileo (od północy) oraz ulice Inowrocławska (od wschodu), Zachodnia (od południa) i ulica Młodych Techników (od zachodu). Skwer ma kształt wyraźnego kwadratu, nieco wydłużonego od strony północnej. W południowo-wschodniej części terenu znajduje się prostokątny placyk, a w samym środku niewielka górka. Nieopodal niej znajduje się wejście do byłego schronu, okolone robiniami. W południowo-zachodnim fragmencie zlokalizowany jest spory plac zabaw dla starszych dzieci, a w północno-wschodnim – dla młodszych.

Siatka alejek ma układ prostokątny, ze znaczącym wyjątkiem ścieżki przecinającej Skwer św. Damiana de Veuster z północnego zachodu, przez placyk, na południowy wschód. Od północy i zachodu teren jest ograniczony szpalerami wysokich topól włoskich, a od południa – dwoma rzędami niższych klonów jaworów. W centralnej części zadrzewienie jest rozrzedzone, co tworzy wyraźne wnętrze krajobrazowe, a jego dominantą jest malownicza wielopienna topola. Z górki i placyku rozciąga się oś widokowa na pobliski kościół pw. Chrystusa Króla.

Z drzew na Skwerze św. Damiana de Veuster rosną głównie popularne liściaste gatunki. Po zachodniej stronie, wokół placu zabaw, napotkać można robinie akacjowe (często sporych rozmiarów), lipy szerokolistne, kasztanowce pospolite i klony jawory oraz pospolite w odmianie purpurowej; z krzewów śnieguliczka biała. Od wschodu ograniczają tę strefę rozchodniki, miskanty i inne trawy ozdobne. Przy samej ulicy Młodych Techników, przy bloku mieszkalnym, rośnie okazały platan klonolistny wygrodzony niskim stalowym płotkiem.

Po północnej stronie skweru występuje więcej gatunków obcego pochodzenia: obok robinii są to także bożodrzewy gruczołkowate i różne topole. Z krzewów w tym obszarze odznaczają się okazałe jaśminowce, tamaryszki i irgi, a przy placu zabaw dla dzieci w wieku 3–7 lat zwraca uwagę dobór gatunków owocowych. Rośnie tu jabłoń domowa w odmianie „Profesor”, bezkolcowa jeżyna, pigwowiec, porzeczka, dereń i poziomki. Cień oferują wyższe drzewa: klony pospolite, srebrzyste i jesionolistne, a jaśminowce pełnią rolę bufora.

Szczególnie różnorodna jest szata roślinna po wschodniej stronie skweru. Oprócz szpaleru topoli włoskich i liniowych układów purpurowych śliw wiśniowych oraz czeremch pospolitych, występują tu sosny czarne, świerki i cisy pospolite. Bogaty skład wysokich krzewów budują budleje Dawida, karagany syberyjskie, forsycje pośrednie, tamaryszki drobnokwiatowe, derenie białe, krzewuszki cudowne i głogi jednoszyjkowe. Przed nimi rozciąga się wielogatunkowa rabata bylin, z m.in.  rozchodnikami, przetacznikami, szałwiami, jeżówkami.

W centralnej części terenu, oprócz dominującej topoli czarnej zostały także posadzone dwa platany klonolistne. Po południowej stronie oprócz klonów jaworów, w warstwie podszytu można napotkać na derenie i tamaryszki, a także funkie. Między chodnikiem od strony ulicy a alejką na skwerze rośnie żywopłot z ligustra pospolitego.