Skwer przy Ossolineum

Obecny dziedziniec zewnętrzny przy Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich historycznie był częścią klasztoru i szpitala Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Teren dawnej kurii książęcej zabudowany był już w średniowieczu. Prawdopodobnie od XVI wieku istniał w tym miejscu ogród klasztorny, który początkowo był dostępny dla pensjonariuszy i zakonników, następnie jedynie dla przełożonych zakonu. W końcu XVII wieku za rządów Mistrza Zakonu Michaela Fibigera, powstało w tym miejscu skrzydło dormitorium i wzniesiono wysoki mur od strony obecnej ulicy Szewskiej. We wnętrzu założono ogród z kwaterami otoczonymi elementami ozdobnymi i szpalerami drzew. Teren był dobrze widoczny z biblioteki klasztornej. W zachodniej części założenie wzbogacono m.in. o drzewa w donicach usytuowane wzdłuż alei i muru. W XIX wieku założenie przekształcono w teren służący gromadzeniu i uprawianiu sportów przez gimnazjalistów (Turn Garten). W 1910 roku po zburzeniu południowego skrzydła klasztoru utworzono tutaj plac sportowy. W późniejszych latach teren ulegał przekształceniom. Po wojnie funkcjonował jako parking i składowisko materiałów budowlanych. W latach 2006-2007 dziedziniec zagospodarowano na teren zieleni. Z uwagi na kontekst historyczny sąsiadujących budynków, ogród zrekonstruowano w stylu barokowym, co było nawiązaniem do tematyki miejsca, historii założenia i stylu obiektu. W ogrodzie usytuowano dwa monumenty: restytuowany w 2007 roku pomnik poświęcony nauczycielom i uczniom tutejszego gimnazjum poległym podczas I wojny światowej oraz pomnik Angelusa Silesiusa.

Ogrody Zakładu Narodowego im. Ossolińskich przy ul. Szewskiej 37 obejmują wewnętrzny wirydarz oraz dziedziniec. Pierwotna forma dziedzińca dawnego klasztoru z biegiem czasu ulegała kolejnym przekształceniom. Współcześnie założono w tym miejscu ogród inspirowany barokiem. Układem zieleni podkreślono przebieg murów wyburzonego w 1911 roku łącznika pomiędzy dawnym budynkiem klasztornym (obecnie budynek Ossolineum), a plebanią przy kościele św. Macieja. Styl ogrodu odnosi się do barokowej fasady Ossolineum. Założenie dla łatwiejszej identyfikacji podzielono na ogród wschodni i zachodni. Ich wizualną granicę stanowią nasadzenia strzyżonych roślin żywopłotowych. Na zamknięciu osi kompozycyjnej usytuowano pomnik Angelusa Silesiusa. Na głównej osi wschód-zachód umieszczono kamienną fontannę. Ozdobny ornament poszczególnych kwater zaznaczono obwódkowym, strzyżonym żywopłotem z bukszpanu oraz wypełniono białym i ceglastym kruszywem. Wejścia do dziedzińca znajdują się od strony ul. Szewskiej, pl. Nankiera (przez Zaułek Ossolińskich) oraz od ul. Grodzkiej. W wyniku prac teren dziedzińca przekształcono na funkcje turystyczne, rekreacyjne, estetyczne.

Podział ogrodu na dwie niesymetryczne części zaakcentowano żywopłotem z cisa pospolitego, poprowadzonym po obu stronach ścieżki. Granice kwater wyznaczono poprzez niskie nasadzenia bukszpanu. W południowo-zachodniej części dziedzińca znajduje się najstarsze pod względem wieku drzewo, kasztanowiec pospolity, o obwodzie przekraczającym 320 cm. Wzdłuż murów okalających ogród od wschodniej i zachodniej strony posadzono graby pospolite w odmianie ‘Fastigiata’. Od północy nasadzono strzyżone cisy w formie kolumnowej. Pomiędzy cisami zastosowano wypełnienie z róży wielokwiatowej. Ogrodzenie od strony wschodniej częściowo obrośnięte jest winobluszczem trójklapowym.