Park Złotnicki

Park Złotnicki zlokalizowany jest w zachodniej części osiedla Złotniki, nad Bystrzycą. Między meandrami tej rzeki w średniowieczu założono grodzisko, którego relikty zachowały się do dziś. Pierwsze informacje na temat osadnictwa w tym rejonie pochodzą z 1288 roku, kiedy książę Henryk Probus nadał kolegiacie św. Krzyża dziesięcinę z folwarku, który znajdował się we wsi Złotniki. Właścicielem tego folwarku był złotnik Herman. Wieś została połączona z sąsiednimi Złotnikami Małymi na początku XVI wieku.

Założenie Parku Złotnickiego związane jest z budową rezydencji w II. p. XIX w. na wschód od parku, między obecnymi ulicami Złotnicką i Kielecką. Pałac wzniesiono najprawdopodobniej jako siedzibę Ludwiga Schmidta. Okazałej budowli w stylu neogotyckim towarzyszył ogród przypałacowy zlokalizowany przed południową elewacją. Obiekt ten przebudowano ok. 1933 r., obecnie mieści się w nim Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 5. Na północ od pałacu znajdował się zespół zabudowań gospodarczych - współcześnie zachowała się jedynie część zachodniego skrzydła oraz kształt parceli.

Kompozycja parku jest efektem umiejętnej adaptacji niedostępnych terenów nadrzecznych w stylu ogrodów krajobrazowych „modnych” w XIX w. Nie znajdziemy tu jednak rozległych polan i komponowanych wnętrz z nasadzeniami kulisowymi. Teren urządzono w duchu naturalistycznego parku leśnego, pozostawiając jako walor dawne rozlewiska Bystrzycy oraz zadrzewienia olsowe i grądowe. Zaadaptowano również lokalne wzniesienia będące pozostałościami grodziska. W tamtym czasie były one już przedmiotem badań.

Najbardziej czytelnym elementem kompozycji Parku jest aleja biegnąca od dawnego pałacu w kierunku zachodnim – w stronę przeprawy przez Bystrzycę. Ciąg we wschodniej części obsadzony jest kasztanowcami białymi, a w zachodnia partia biegnie przez dawny las w pobliżu zbiorników wodnych. Dobrze zachowane jest pierwotne strefowanie parku i układ wodny. W niższych partiach napotkamy zwarty drzewostan, a we wschodniej i południowej części obszary łąk akcentowane pojedynczymi nasadzeniami. Na tych otwartych terenach współcześnie zlokalizowano wiele atrakcji – głównie place zabaw i ciągi spacerowe. Natomiast w północnej części już w latach 30-stych XX w. zlokalizowano plac sportowy – w dalszym ciągu znajduje się tu część rekreacyjna Parku.

Przed 1934 rokiem, na skraju Parku, przy obecnej ul. Złotnickiej zlokalizowano pomnik na kamiennej podbudowie, obecnie upamiętnia on ofiary I. Wojny Światowej.

Drzewostan parku tworzą głównie drzewa liściaste związane z siedliskami podmokłymi, ale można w nim odnaleźć także kilka okazów sosen.  Zieleń wysoką tworzą głównie gatunki rodzime: wzdłuż stawów i cieków: wierzby, olsze czarne - największe z nich mają obwody przekraczające 220 cm, wiązy szypułkowe, graby pospolite (szczególnie okazałe znajdują się w pobliżu kamienia pamiątkowego), pojedyncze mierzące 230 cm w obwodzie dęby szypułkowe, największe z nich mają  300 cm. Dziewięć z tych dębów objęto ochroną jako pomniki przyrody, najwyższe z nich mają blisko 30 m wysokości. Przy wejściach do Parku, w wyższych partiach znajdziemy: klony pospolite, klony polne, czeremchy, a także lipy drobnolistne. Z drzew iglastych na uwagę zasługują sosna czarna oraz sosna wejmutka (obwody ok. 200 - 250 cm). Wzdłuż głównej alei rosną liniowo, symetrycznie kasztanowce pospolite (obwody 200 - 260 cm).

Na szczególną uwagę zasługuje bogate runo porośnięte przez bluszcz pospolity oraz dzikie byliny charakterystyczne dla danych zbiorowisk. Z krzewów najczęściej spotykane są forsycje, derenie oraz liczne samosiewy bzu czarnego. Występuje tu ok. 180 gatunków roślin naczyniowych.

Po roku 1991 założenie parkowe zostało znacznie powiększone o sąsiednie polany, gdzie zaaranżowano miejsca aktywnego wypoczynku. Przeprowadzono rewaloryzację Parku według projektu Pracowni “Miasto+Zieleń” oraz wykonano remont systemu wodnego w latach 2000-nych. W tym czasie w północnej części Parku zrealizowano strefę rekreacji w miejscu dawnego placu sportowego. Zbudowano: asfaltową pętlę dla rolkarzy w kształcie „ósemki” z mostkiem na przecięciu ciągu, boisko do koszykówki, siłownię zewnętrzną oraz ścieżki i małą architekturę w strefach wejściowych.
Place zabaw zrealizowane w ramach inicjatyw WBO w ostatnich latach nawiązują do historii parku. Szczególnym zainteresowaniem w parku cieszy się „polana południowa” między częścią leśną parku, a linią kolejową. Znajdują się tam polany rekreacyjne, górka saneczkowa oraz drewniany plac zabaw stylizowany na osadę Słowian. Jedna z części placu (strefa dla malucha), do której prowadzi drewniany most ma imitować siedzibę kniazia, a druga kniahini. Na placu zabaw znajdziemy takie obiekty jak: tron, most zwodzony, wały, wierzbowy tunel oraz kamienny krąg. Jest to doskonałe miejsce do pobudzania dziecięcej wyobraźni oraz zdobycia nowej wiedzy historycznej. Na placu została umieszczona również tablica informacyjna, w której zostało wyjaśnione przeznaczenie poszczególnych obiektów. W drugiej części placu zabaw znajdziemy tunele, liniową wieżę do wspinaczki, huśtawkę bocianie gniazdo oraz huśtawkę wieloosobową. Projekt opracowała Pracownia Architektury Krajobrazu iKropka. We wschodniej części Parku, przy ul. Złotnickiej znajduje się kolejny plac zabaw utrzymany w podobnym stylu.
Na południowym skraju Parku, przy linii kolejowej znajduje się parking, a na drodze dojazdowej w miesiącach letnich zatrzymuje się gastro-bus z lodami i słodyczami.
W Parku Złotnickim znajdują się dwa średniowieczne grodziska. Pierwsze informacje o grodzisku pochodzą z 1794 roku. W XIX wieku odbywały się prospekcje terenowe, a w 1926 roku zostały przeprowadzone badania wykopaliskowe. Odkryto materiały zabytkowe takie jak: gliniana patelnia, fragmenty naczyń ceramicznych oraz konstrukcja nasypu (ziemia i kamienie polne), które wskazywały na to, że obiekt funkcjonował w późnym średniowieczu. Ślady po grodziskach zachowały się do dziś, są nimi wały i okalająca grodzisko fosa, która jest obecnie sucha. W pobliżu drugiego grodziska przebiega żółty szlak turystyczny im. Doktora Bronisława Turonia, który prowadzi dookoła Wrocławia.