Bulwar Piotra Włostowica

Choć bulwar Piotra Włostowica jest jednym z wielu komponowanych założeń zieleni na terenie wyspy Piaskowej, to jego charakter przestrzenny należy ująć w kontekście całej wyspy. Wyspa Piaskowa (Sandinsel) od XI wieku była objęta zabudową fundacji kościelno-klasztornych. Towarzyszyła jej komponowana zieleń, odpowiadająca potrzebom klasztorów kanoników regularnych i augustianek. Ogrody miały więc charakter zamknięty, ozdobny i użytkowy. Najbogatszą ikonografię posiadają ogrody we wschodniej części wyspy. Przy klasztorze kanoników regularnych znajdował się mały, wewnętrzny ogród na dziedzińcu oraz drugi na wschód w kierunku nabrzeża.
Po sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku obiekty zamieniono na gmachy użyteczności publicznej. Wówczas Biblioteka Uniwersytecka, muzeum Archeologiczne, szpital i katolickie seminarium nauczycielskie zostały posadowione w tych budynkach. Otoczenie zostało zmienione i powstały dwa ogrody o swobodnej kompozycji. Wysokie drzewa są obramowaniem widoków wyspy Piaskowej od strony Ostrowa Tumskiego oraz nabrzeża Odry. Oba ogrody, mimo zachowanej kompozycji zamkniętej, zyskały funkcje publicznych terenów zieleni dostępnych poprzez bibliotekę. W odróżnieniu od dzisiejszego bulwaru, nie spełniały funkcji ciągu komunikacyjnego dla pieszych, a jedynie funkcje spacerowo-widokowe.
Drugą grupę stanowiły ogrody po zachodniej stronie ul. św. Jadwigi, towarzyszące ubogiej, rzemieślniczej zabudowie mieszkalno-gospodarczej, pełniące prawdopodobnie funkcje użytkowe. W I poł. XIX wieku północna część ul. św. Jadwigi została zabudowana klasycystycznymi kamienicami. W części południowej wzniesiono jedyny na wyspie pałac, od 1918 roku będący siedzibą Uniwersyteckiego Instytutu Europy Wschodniej z przedogrodem od południa. W XX wieku funkcja  wyspy ewoluowała, stając się zapleczem uniwersyteckim i młodzieżowym (m.in. lokalizacja domu akademickiego i studenckiego przy ul. św. Anny).
Kwerendy historyczne obejmujące okres od 1562 roku do 1945 roku jednoznacznie wykazują, że wyspa Piaskowa miała charakter kościelno-mieszczański, ewoluujący w kierunku reprezentacyjno-naukowego, w odróżnieniu do sąsiadujących wysp, Bielarskiej i Słodowej, o charakterze głównie rzemieślniczo-przemysłowym.
Zabudowa wyspy Piaskowej została zniszczona w czasie oblężenia Festung Breslau w 1945 roku i częściowo rozebrana.
W lipcu 1997 roku podczas “powodzi tysiąclecia”, setki wrocławian pracowało przy usypywaniu umocnień na bulwarze, aby ocalić przez zalaniem najcenniejsze zbiory, min. dział rękopisów i starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w budynku dawnego klasztoru.
W 1999 roku władze Wrocławia uchwaliły miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który przesądził o parkowo-rekreacyjnym zagospodarowaniu wyspy jako otwartej przestrzeni zielonej. Wówczas wyspę stopniowo przekształcano w teren spacerowy, a stało się to za sprawą wytyczenia bulwarów. Bulwar Piotra Włostowica kompleksowo przebudowano w 1998 roku.

Przebiegająca w kierunku północ-południe ulica św. Jadwigi dzieli wyspę Piaskową na część wschodnią i zachodnią. Kompozycja wyspy, poza istniejącą zabudową, podporządkowana jest funkcjom komunikacyjnym. Jedynie na północ od kościoła Najświętszej Marii Panny znajdują się kwietniki ozdobne. Bulwar Piotra Włostowica zlokalizowany jest w południowo-wschodniej części wyspy. Prowadzi nabrzeżem od mostu Piaskowego do mostu Tumskiego i tworzy elegancką, mieszczańską w charakterze promenadę wokół zabudowań poklasztornych. Po wschodniej stronie ul. św. Jadwigi w znacznej części zachowała się przedwojenna historyczna zabudowa. Kontynuację promenady w kierunku zachodnim stanowi bulwar prof. Stanisława Kulczyńskiego, natomiast w kierunku północnym bulwar kard. Stefana Wyszyńskiego. Przy bulwarze urządzono przystań pasażerską dla statków wycieczkowych („Przystań Kardynalska”). Wzdłuż nabrzeża poprowadzony jest trakt spacerowy, który umożliwia obejście wyspy Piaskowej wzdłuż rzeki. W północno-zachodniej części wyspy Piasek na bulwarze kard. Stefana Wyszyńskiego usytuowano pomnik kardynała Bolesława Kominka, inicjatora i autora słynnego listu biskupów polskich do biskupów niemieckich. Pierwotnie planowano  zamykanie bulwaru na noc celem zapobiegania dewastacjom i kradzieżom. Finalnie obiekt funkcjonuje jako całodobowo otwarty deptak.

Struktura zieleni wyspy Piaskowej jest przestrzennie rozdzielona ul. św. Jadwigi. Zieleń wzdłuż bulwaru Włostowica tworzy kompozycja nieregularnie rozmieszczonych dojrzałych drzew wzbogacona współczesnym układem ozdobnych krzewów i roślin pnących. W warstwie drzew wyróżnić można gatunki: topolę białą i włoską, lipy w odmianach, klon jawor, brzozę brodawkowatą, gruszę pospolitą, bożodrzew gruczołkowaty, modrzew europejski, świerk pospolity, a przy moście Tumskim okazy starych kasztanowców pospolitych. Warstwę krzewów tworzą: jałowce, irgi, lilaki, berberysy, tawuły, jaśminowce, ogniki, cisy, suchodrzewy i bluszcze. Wyspa pełni istotną rolę w ciągu korytarza ekologicznego rzeki Odry i w systemie przyrodniczym miasta.